***Chuyện ngoài lề

Có dịp tôi lại hẹn các bạn của tôi đi ăn. Thành phần thì đủ cả: dược sĩ, nhân viên bán hàng, marketing, giáo viên, người không có việc làm và người chưa có việc làm.

- Biết vậy hồi trước tao học ngành CNTT thì bây giờ sướng rồi.

Tôi giật mình và tiếp tục chăm chú lắng nghe.

- Ừ! - Một người khác nói. - Làm cái đó lương cao mà không phải lo lắng, chạy vạy nhiều.

- Làm ngành của tao nhìn bên ngoài thì đã thật, nhưng nhiều cái mình không thích nhưng cứ phải ráng mà chịu đựng, nhìn bọn làm phần mềm thảnh thơi mà thấy thèm.

…

Nghe mọi người bàn tán say sưa tôi chỉ biết cười trừ cho qua, bởi “mỗi cây mỗi hoa, mỗi nhà mỗi cảnh”, “ở trong chăn mới biết chăn có rận” ^^!

Tuy nhiên, cuộc sống vốn muôn màu muôn vẻ mà! Thử nhìn ngành lập trình bằng một góc độ khác thì chắc hẳn mọi người sẽ rất ngạc nhiên đấy!

***Suy nghĩ, cảm nhận của người trong cuộc

1. Niềm vui nho nhỏ mang tên “cài WIN dạo”
2. Làm phần mềm thật là vui
3. Làm phần mềm có thể giúp đem lại thu nhập cao
4. Làm phần mềm tạo điều kiện có được cuộc sống cân bằng
5. Tổng kết

1. Niềm vui nho nhỏ mang tên “cài WIN dạo”

Bất kỳ một nhân viên IT nào từ lúc đi học cho đến lúc đi làm cũng ít nhất một lần tự cài win cho máy của mình (hoặc dở lắm cũng nhìn người ta cài 😊). Nhớ lúc đi học, thời ổ HDD còn rất phổ biến và giá ổ SSD khi đó vẫn đang rất chát, thì hiện tượng ổ đĩa “full disk 100%” xảy ra liên tục trên các máy chạy window. Và niềm vui nhỏ bé của tôi khi ấy là “rảnh rỗi sinh nông nỗi”, đem con laptop cùi mía của mình ra cài lại, tinh chỉnh và tối ưu để chạy nhanh hơn. Mặc dù chỉ nhanh lên được thời gian đầu, sau đó lại đâu vào đấy, nhưng cái cảm giác tự cài và tinh chỉnh từng li từng tí thật khó tả. Kinh nghiệm mình học được đó là: “muốn máy nhanh thì cứ đập con vài chục củ là tự động nhanh thôi =]]”.

Ở một góc độ khác, như một thói quen cứ nhắc đến lập trình viên là:

OK, i’m fine ^^. Tuy đa số bị hiểu thành như vậy nhưng có lẽ ta tìm được niềm vui nho nhỏ khi có người nhờ cài WIN =]]

2. Làm phần mềm thật là vui

Không có nhiều công việc trên đời này tự bản thân nó đem lại niềm vui như khi làm phần mềm. Bằng chứng thì rất dễ tìm thấy. Hãy đến một công ty phần mềm vào buổi tối, vào ngày cuối tuần, thậm chí là ngày lễ, bạn sẽ thấy có một vài nhân viên vẫn đang ở công ty mày mò tìm hiểu, viết thêm một số phần mềm chẳng liên quan đến công việc, cũng chẳng để kiếm tiền. Họ mày mò chỉ đơn giản vì họ thích, vì nó hay, vì nó vui. Ngoài ra, những công nghệ mới liên quan đến phần mềm, và ngay cả bản thân chiếc máy vi tính, đều có thể đem lại niềm vui và sự thích thú cho người sử dụng. Tôi luôn thấy nhiều nhân viên ở lại công ty để duyệt web, chơi game bằng máy vi tính. Ngoài ra còn có vô số điều lý thú khác để làm với máy vi tính.

Ngược lại, tôi chưa bao giờ thấy một nhân viên kế toán hay tài chính ở lại công ty để “chơi” với mấy cái sổ sách cả. Tôi cũng chưa thấy ở nhà máy nào có công nhân tình nguyện ở lại để “quậy” với mấy cái máy móc cả. Hay những người làm sales, họ sẽ làm gì sau khi hoàn thành công việc? Chẳng có gì trong công việc để “giải trí” cho họ cả. Có lẽ bia, rượu, thuốc lá, đồ nhắm thì vui hơn chăng?

Dĩ nhiên cũng có người ở lại để mày mò tìm hiểu thêm về công việc. Nhưng mục đích chủ yếu là để nâng cao kiến thức chuyên môn và thăng tiến. Đây là một phạm trù khác. Cái mà tôi muốn nói đến là niềm vui, là động lực tự nhiên, vô tư.

Một công việc mà bản thân nó có thể đem lại niềm vui, sự thích thú một cách tự nhiên, vô tư, thì đó chắc chắn là một công việc tốt về lâu dài.

3. Làm phần mềm có thể giúp đem lại thu nhập cao

Lương bổng của kỹ sư phần mềm thì không thể giúp mình làm giàu được. Tính ra lại không bằng những ngành khác. Nhưng thử nghĩ lại xem, có ai làm giàu chỉ bằng đồng lương của mình không?

Trước tiên, hãy xem lại mục tiêu của bạn là gì?

1. Kiếm một công việc có lương cao nhất?
2. Có được tài chính để mình đạt được những mục tiêu khác trong cuộc sống?

Nếu mục tiêu của bạn là 1, thì làm phần mềm không phải là công việc phù hợp. Mà thật ra cũng khó có một công việc phù hợp với mục tiêu này, vì ngay khi bạn kiếm được một công việc có mức lương cao hơn, bạn sẽ lại thấy (hay nghe đồn thấy) có một công việc có lương cao hơn nữa.

Còn để đạt được mục tiêu thứ 2, bạn cần làm tốt 3 điều:

1. Biết cách kiếm tiền.
2. Biết cách tiêu tiền.
3. Biết cách dùng số tiền còn dư lại để sinh ra nhiều tiền hơn.

Nghĩa là, làm việc và làm giàu là hai việc hoàn toàn khác nhau. Kẻ nào cố gắng nhập chung lại để giải quyết cùng một lúc cuối cùng chỉ thêm thất vọng mà thôi.

Điều tuyệt vời là thế này: làm phần mềm là công việc rất tốt để bạn hoàn thành tốt điều thứ nhất trong 3 việc trên. Tuyệt vời hơn nữa là bạn có thể kiếm tiền một cách lương thiện.

Nếu muốn có nhiều tiền hơn, cái mà bạn cần không phải là một công việc mới, mà là học và làm thật tốt hai điều còn lại. Dĩ nhiên, trên đời cũng có thể có công việc có mức lương quá tốt đến nỗi bạn không cần quan tâm đến hai điều còn lại. Nhưng nó sẽ rất hiếm, và dù sao thì thực hiện tốt cả 3 điều vẫn dễ dàng và căn cơ hơn là chỉ cần làm đều thứ nhất.

4. Làm phần mềm tạo điều kiện có được cuộc sống cân bằng

Muốn sống hạnh phúc thì chúng ta phải khỏe mạnh về thể chất lẫn đầu óc. Mà đối với mỗi thứ, cách tốt nhất để nó khỏe mạnh là phải vận động.

Làm phần mềm là cách tốt nhất để vật động đầu óc. Nói chung các công việc liên quan đến dịch vụ, làm việc văn phòng, dạy học, nghiên cứu, ít nhiều cũng giúp vận động đầu óc. Sau khi kết thúc công việc, bạn có thể sử dụng thời gian rảnh để vận động tay chân, chơi thể thao, làm những việc khác để bồi bổ cơ thể. Thật là dễ dàng (dĩ nhiên nếu bạn chịu cố gắng).

Những người làm công việc tay chân, cơ bắp thì không được thuận lợi như vậy. Sau một ngày làm việc đầu óc mệt nhoài, tôi có thể dễ dàng vận động gân cốt cho cân bằng. Nhưng sau một ngày làm việc tay chân rã rời, thật không dễ tí nào để dành thêm thời gian để vận động đầu óc. Đọc sách, chơi ô chữ, luyện vài bài toán không đời nào làm được. Khả thi nhất là nằm dài xuống và coi một bộ phim lê thê, ướt át của Hàn Quốc. Cái đó thì thật ra chẳng giúp vận động đầu óc được một tí gì hết.

Một số công việc khác cũng độc hại không kém, như đi tiếp khách để bán hàng cũng vậy. Bia rượu, thuốc lá, và có khi thêm mấy cái khoản nếu-không-nói-ra-thì-ai-cũng-hiểu, thật là một tai họa cho thể chất lẫn đầu óc. Uống xong một chai bia phải mất gần 1 giờ đồng hồ chạy bộ để khắc phục sự cố; nếu uống hết một két bia chắc phải mất hết một ngày không ăn uống gì để chạy bộ.

5. Tổng kết

Tóm lại, các ngành nói chung và ngành lập trình nói riêng cũng đều có những mặt ưu và nhược của nó, cái quan trọng là bạn nhìn nó với thái độ như thế nào mà thôi.

Tôi thường nghe người ta nói, làm công việc mình yêu thích thì mỗi ngày thức dậy là một khởi đầu đầy thú vị. Câu nói quá đúng đi chứ, nhưng hãy làm công việc đó với những khách hàng mà họ chiều chuộng bạn, sếp chiều chuộng, đồng nghiệp chiều chuộng. Bạn là trung tâm, là vũ trụ tại nơi làm việc. Ừ thì lúc đó sẽ sướng. Chứ làm công việc mình đam mê và gặp đủ thứ kiểu người trên cuộc đời này, vừa hách dịch lại vừa hống hách chẳng coi trời đất là gì thì lúc đó cũng chẳng phải muốn bỏ việc lắm sao? Cũng giống như hàng ngày phải đọc 10 cuốn sách, viết 10 cái book review. Có khi lại chán đến mức từ bỏ luôn một sở thích đấy chứ.

Nên nghề nào cũng có cái chán của nó hết. Đừng nhìn nghề của người khác rồi ngán ngẩm nghề của mình sao lại quá chán. Cái chán đó chỉ có thể là môi trường xung quanh tạo ra, nếu không đủ dũng khí đứng lên nghỉ việc thì hãy yên vị và tìm lý do để yêu nghề. Lý do mà tôi đã tạo ra để yêu nghề của mình ư? May mắn là tôi được làm đúng nghề mình đam mê là thứ nhất. Thứ hai là tự nhiên cảm thấy may mắn hơn nữa khi cuộc đời xô mình vào cái nghề này. Tự nhiên chỉ cần xô vào thôi mà lại đang sinh sống bằng chính đồng lương mà nó đem đến. Nếu đam mê giúp tôi sống, thì nghề nó giúp tôi tồn tại. Nên nhiều khi,cứ tìm hiểu nó một chút, thêm một chút nữa thì thấy nó cũng đáng để yêu thêm một chút. Vì vậy, cũng rất ít khi tôi than vãn nghề nghiệp của mình. Khi người ta rơi vào bế tắc rồi, thì dễ buông bỏ lắm chứ chẳng làm được gì cả, lúc ấy lại chẳng có cái gì để chán thì lại càng chán hơn.

Tôi nói thế, để đừng ai so sánh tính chất công việc này với công việc kia nữa. Vì thật sự nghề nào nó cũng chán như nhau thôi mà, quan trọng là tìm cách để yêu nó. Tự nhiên trời đập vô mặt bạn cái nghề đó, thì chắc chắn cũng có nguyên nhân rồi.